Ιστορία

Η κοινότητα Ζυγίου βρίσκεται κτισμένη στα νότια παράλια της Κύπρου, 40 περίπου χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης της Λάρνακας. Είναι περίπου στο ενδιάμεσο των τριών μεγάλων πόλεων, της Λευκωσίας, της Λεμεσού και της Λάρνακας. Το Ζύγι είναι η μοναδική κοινότητα της Κύπρου που είναι κτισμένη πάνω στη παραλία και το υψόμετρο του είναι 8 μέτρα.

Το χωριό δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 380 χιλιοστόμετρα και στην περιοχή του καλλιεργούνται κυρίως λαχανικά, όσπρια, νομευτικά φυτά, λίγες λεμονιές και σιτηρά. Επίσης λειτουργούν και φυτώρια ανθέων. Στη περιοχή του Ζυγίου λειτουργεί και ο πειραματικός σταθμός του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών.

Το Ζύγι δεν περιλαμβάνεται στον πίνακα της πρώτης απογραφής που έγινε από τους Βρετανούς το 1881. Στη δεύτερη απογραφή που έγινε το 1891 οι κάτοικοι του χωριού ήταν μόνο 15. Στη συνέχεια το 1901 οι κάτοικοι αυξήθηκαν στους 65 για να μειωθούν στους 45 τον 1911 και στους 33 τον 1921. Μεγάλη αύξηση του πληθυσμού υπήρξε το 1931 όπου οι κάτοικοι ανήλθαν στους 186, για να μειωθούν στους 98 το 1946. Το 1960 οι κάτοικοι του χωριού ήταν 171 εκ των οποίων οι 87 ήταν ελληνοκύπριοι και οι 84 τουρκοκύπριοι. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, εγκαταστάθηκαν στο Ζύγι πρόσφυγες από το βόρειο τμήμα του νησιού. Οι πρόσφυγες προέρχονται από διάφορες περιοχές των κατεχομένων. Οι περιοχές αυτές είναι: Φλαμούδι, Μηλιά, Αργάκι, Ριζοκάρπασο, Κορμακίτης, Πατρίκι, Δαυλός Καράκουμι, Άγιος Επίκτητος, Καλογραία, Καραβάς, Λάπηθος, Βαβυλάς, Κάρμι, Αμμόχωστος, Αρναδί, Γιαλούσα, Άχνα, Λάπαθος, Καλοψίδα, Αχαρίτου, Έγκωμη, Λίμνια, Ζώδια, Πέτρα, Καπούτι, Αγκαστίνα, Βασίλεια, Τρυπημένη, Άγιος Σέργιος, Δερύνεια, Μαραθόβουνος, Στύλλοι, Νικήτας, Έξω Μετόχι, Ταύρου, Κοντέα, Λύση, Κόμη Κεπίρ, Πυροϊ και Κυθραία. Το 1981 οι κάτοικοι του Ζυγίου όλοι πρόσφυγες ήταν 381. Στην τελευταία απογραφή του 2001 οι κάτοικοι ήταν 704.

Το χωριό δε σημειώνεται σε παλιούς χάρτες, γιατί αποτελεί οικισμό που ιδρύθηκε σχετικά πρόσφατα, ωστόσο κατά την παράδοση υπήρχε κατά τα βυζαντινά χρόνια οικισμός με την ονομασία Αγία Ελένη. Η περιοχή του χωριού στην οποία εκβάλλει ο Βασιλικός ποταμός, συνδέεται με την Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, που κατά την παράδοση, μετά την επιτυχή αποστολή της στα Ιεροσόλυμα, όπου βρήκε τον Τίμιο Σταυρό, στην δεύτερη επίσκεψη της στην Κύπρο αποβιβάστηκε στην περιοχή του Ζυγίου.

Το χωριό, τουλάχιστον με τη σημερινή του μορφή, άρχισε να δημιουργείται από τα πρώτα χρόνια της αγγλοκρατίας οπότε κτίστηκαν και οι αποθήκες χαρουπιών που η εξαγωγή τους άρχισε να γίνεται από το Ζύγι. Η καλλιέργεια χαρουπιών στην γύρω περιοχή ήταν σημαντική. Όλη σχεδόν η παραγωγή χαρουπιών της Λάρνακας αλλά και της Λεμεσού, συγκεντρωνόταν στο Ζύγι και αποθηκεύονταν στις μεγάλες πετρόκτιστες αποθήκες. Στη συνέχεια αλέθονταν στους χαρουπόμυλους και από εκεί μέσω της αποβάθρας, φορτώνονταν σε πλοία για εξαγωγή. Οι μεγάλες πετρόκτιστες αποθήκες χαρουπιών που είχαν κτιστεί τότε, καθώς και η αποβάθρα για την φόρτωση στα καράβια, υπάρχουν και σήμερα και δεσπόζουν της κεντρικής και παραθαλάσσιας περιοχής της χωριού. Τα χαρούπια αποτελούσαν εκείνη την εποχή, την κυριότερη πηγή εισοδήματος του αγροτικού κόσμου και σωστά χαρακτηρίστηκαν σαν ο Μαύρος Χρυσός της Κύπρου. Η παρακμή του εμπορίου χαρουπιών που ακολούθησε, έφερε και την παρακμή του χωριού.

Η ονομασία Ζύγι που δόθηκε στο χωριό οφείλεται στο γεγονός ότι από εδώ εξάγονταν τα χαρούπια και οι παραγωγοί τους τα μετέφεραν για ζύγισμα και τα παρέδιδαν στις αποθήκες.

Σήμερα στην κοινότητα λειτουργεί μια μόνο εταιρεία συγκέντρωσης και επεξεργασίας χαρουπιών, η Συνεργατική Ένωση Διαθέσεως Χαρουπιών Λάρνακας Λτδ η οποία εκτός από χαρούπια συγκεντρώνει και προωθεί τα σιτηρά και τα αμύγδαλα της ευρύτερης περιοχής.

Κατά τα τελευταία χρόνια το Ζύγι άρχισε να αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς σαν παραθαλάσσιος εξοχικός οικισμός. Ο καθαρός αέρας της θάλασσας καθώς επίσης και το όμορφο φυσικό περιβάλλον της περιοχής δίδουν μια διέξοδο από την πίεση και το άγχος των μεγάλων αστικών κέντρων. Έχουν ανεγερθεί αρκετά συγκροτήματα διαμερισμάτων και εξοχικών κατοικιών, έχουν κατασκευαστεί δρόμοι και έχουν επεκταθεί οι υπηρεσίες και τα έργα υποδομής για να εξυπηρετούν τόσο τους μόνιμους κάτοικους αλλά και τους επισκέπτες της περιοχής.

Σήμερα το Ζύγι είναι το πλέον γνωστό και φημισμένο ψαροχώρι της Κύπρου. Στην κοινότητα υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες ψαράδες και άλλοι τόσοι ερασιτέχνες. Μεγάλες ποσότητες ψαριού απορροφούνται από τις ψαροταβέρνες που λειτουργούν στην κοινότητα και το πλεόνασμα διοχετεύεται στην εγχώρια αγορά.